Van signalen naar sturing in gemeentelijke communicatie

Van signalen naar strategie: zo breng je als gemeente focus, meetbaarheid en samenhang aan in je communicatie.

Tieske Schroer

Last update:

3/10/2025

Banner gemeentelijke communicatie blogTile gemeentelijke communicatie blogSocial preview gemeentelijke communicatie blogPlaceholder

Inhoudsopgave

    Strategische gemeentelijke communicatie vraagt om inzicht in wat er écht leeft onder inwoners. Zonder actuele omgevingsanalyse blijft het giswerk. Wie grip wil op reputatie, beleid en burgervertrouwen, zet signalen om in een doordachte communicatiestrategie met impact.

    Eén verhaal, meerdere afdelingen: zo breng je één lijn in je communicatie

    Het opstellen van een consistente reputatie- en communicatiestrategie is voor veel gemeenten een uitdaging. Intern vraagt dit om afstemming tussen afdelingen zoals veiligheid, communicatie en burgerzaken, zodat de gemeente met één herkenbare stem communiceert. 

    Extern is het belangrijk om inwoners, media en andere betrokkenen duidelijk te maken waar de gemeente voor staat en in hun informatiebehoeften te voorzien. Afdelingen willen vaak een eigen boodschap overbrengen, maar sluit die wel aan op wat inwoners bezighoudt? Voor consistente en effectieve gemeentelijke communicatie is inzicht nodig in wat er echt leeft onder inwoners. 

    Daarnaast groeit bij gemeentelijke communicatieteams de behoefte om de effecten van communicatie zichtbaar te maken. Wat levert een campagne of boodschap op, en hoe draagt dit bij aan de gemeentelijke doelstellingen?

    Een sterke strategie helpt een gemeente om richting te geven, samenhang te creëren en vertrouwen op te bouwen. Het verstevigt de positie als kennisautoriteit op maatschappelijke thema’s en draagt bij aan transparantie en interne betrokkenheid.

    Inzicht als vertrekpunt voor een gedragen strategie

    Een effectieve gemeentelijke communicatiestrategie begint met actuele en relevante inzichten. Door systematisch te analyseren wat er leeft onder inwoners, speel je beter in op verwachtingen en maatschappelijke ontwikkelingen. Belangrijke onderdelen om mee te nemen voor een volledig beeld:

    • Analyseer inwonerstevredenheid
      Onderzoek hoe inwoners de gemeente ervaren aan de hand van sentimentanalyses. Analyseer reacties en signalen rondom dienstverlening, beleid en maatschappelijke thema’s.
      • Monitoring voor meer vertrouwen: volg realtime wat er online gezegd wordt over de gemeente, en ook waar (geografisch) in de gemeente bepaalde standpunten circuleren. Zo signaleer je vroegtijdig risico’s en kansen, en handel je proactief.
      • Diepgaand inzicht in maatschappelijke onderwerpen: kijk verder dan alleen op zichzelf staande berichten dankzij inzicht in related comments (berichten die verband houden met jouw onderwerp, maar dit niet letterlijk benoemen) en ontdek toon en samenhang. Welke onderwerpen leven écht en krijgen steeds meer aandacht? Waar zit betrokkenheid of juist weerstand? Zo ontstaat meer grip op onderliggende sentimenten.
    Gemeentelijke communicatie blog visual 1
    In dit voorbeeld zie je gerelateerde reacties die worden opgehaald bij een zoekopdracht naar ‘duurzaam wonen en energie besparen'
    • Weet waar en wanneer je inwoners daadwerkelijk bereikt
      Onderzoek op welke platformen inwoners actief zijn, en op welke manier ze daar communiceren. Dit helpt je om keuzes te maken met betrekking tot kanaalinzet.
      • Zie opkomende kanalen niet over het hoofd: zo hebben we bijvoorbeeld een integratie met Bluesky, een gedecentraliseerd platform met focus op transparantie, gebruikersregie en community. Steeds meer gemeenten kiezen voor Bluesky om authentiek contact aan te gaan met inwoners. Het landschap verandert snel. Zorg dat je daar aanwezig bent waar het gesprek plaatsvindt.
      • Wees zichtbaar op het juiste moment: we toonden al eerder aan dat veel gemeenten socialmediaberichten plaatsen tijdens kantooruren, terwijl inwoners juist buiten werktijd het meest reageren. Datagedreven timingadviezen laten je zien wanneer jouw inwoners actief zijn online. Door berichten te posten op piekmomenten (zoals ’s avonds en halverwege de week) vergroot je als gemeente het bereik en de betrokkenheid aanzienlijk.

    Door deze analyses als fundament te gebruiken, leg je de basis voor een strategie die niet alleen effectief en uitvoerbaar is, maar ook gedragen wordt binnen én buiten het gemeentehuis.

    Van analyse naar uitvoering: richting geven met data

    Een strategie is pas écht waardevol wanneer hij breed gedragen wordt, meetbaar is en verantwoording mogelijk maakt aan interne afdelingen, bestuur en inwoners. Dit om vertrouwen te versterken, samenwerking te bevorderen en onderbouwde keuzes transparant toe te lichten met behulp van duidelijke data en rapportages.

    1. Doelgroepkennis: de inwoner centraal
    • Begin met het helder in kaart brengen van je doelgroep: inwoners. Zijn er subcategorieën, zoals bijvoorbeeld jeugd? Welke thema’s leven per groep? Wat zijn hun informatiebehoeften, hoe is hun mediagebruik en wat zijn hun verwachtingen van de gemeente? Over welke gemeentelijke beslissingen zijn zij tevreden en over welke niet?
    • Breng (letterlijk) in kaart welke opvattingen leven in welke wijken binnen de gemeente.Circuleert er misinformatie die ontkracht dient te worden?
    1. Communicatiestrategie ontwikkelen en uitvoeren
    • Formuleer heldere doelstellingen: bijvoorbeeld verhoging van bewustzijn / begrip, vertrouwen opbouwen, participatie aanmoedigen, preventie van escalatie, enzovoort.
    • Weten wat er leeft betekent proactief en transparant kunnen communiceren over kwesties die om meer informatie vragen. Neem zorgen weg en ontkracht misvattingen voordat ze escaleren.
    • Kies vervolgens je instrumenten op basis van een datagedreven strategie (welke boodschappen, via welke kanalen, met welke frequentie en op welke tijden) om de juiste groepen te bereiken op het beste moment.
    1. Rapporteren aan stakeholders
    • Volg je KPI’s (volume, sentiment, bereik, respons etc.) in een dashboard en wordt automatisch op de hoogte gehouden wanneer bepaalde waarden (gaan) pieken.
    • Koppel zonder handmatig werk terug aan B&W en interne afdelingen hoe bepaalde onderwerpen en situaties zich ontwikkelen. Laat betrokken partijen automatisch periodiek informeren dankzij overzichtelijke rapportages.
    • Gebruik data en analyses om beslissingen te onderbouwen en verduidelijken: dit versterkt de positie van communicatiemedewerkers en beleidsmakers binnen de gemeentelijke organisatie.

    Van thuisbatterij tot belasting: zo spreken Nederlanders over verduurzaming

    Om te laten zien welke inzichten je haalt uit het analyseren van een (maatschappelijk) onderwerp in Coosto ter invulling en onderbouwing van gemeentelijke communicatie, namen we het volgende actuele thema onder de loep: energie besparen en verduurzaming van woningen. We keken hierbij naar een jaar aan berichten.

    Meteen is duidelijk dat er veel over gepost is in Nederland, meer dan 330.000 berichten en reacties met een overweldigende media reach van meer dan anderhalf miljard aan potentiële views. Het onderwerp heeft dus in potentie enorm veel mensen bereikt.

    Gemeentelijke communicatie blog visual 2
    Gemeentelijke communicatie blog visual 3

    Voor gemeenten kan het interessant zijn om bijvoorbeeld in te zoomen op het negatieve sentiment en de trending topics. Welke woorden worden in verband gebracht met negativiteit rond verduurzaming? In dit geval zien we termen als thuisbatterij en belasting, maar ook Schiphol, defensie en leugen - onderwerpen die interessant zouden kunnen zijn voor een gemeente om dieper in te duiken. Want, hoe spreekt men zich in jouw gemeente hier dan precies over uit?

    Gemeentelijke communicatie blog visual 4

    Het voorgaande was een voorbeeld van een landelijke analyse, maar laten we ook eens inzoomen op één gemeente. Amersfoort, bijvoorbeeld. Er zijn vanuit deze stad (geografisch) in het afgelopen jaar ruim 250 berichten over energie besparen en verduurzaming van woningen online geplaatst. Het sentiment is overwegend neutraal en de berichten hebben meer dan 2 miljoen potentiële views.

    Gemeentelijke communicatie blog visual 5
    Gemeentelijke communicatie blog visual 6

    En de meest voorkomende onderwerpen? Die zijn uiteraard specifieker. Wethouder Jeroen Bulthuis wordt erg vaak genoemd, maar ook ‘energiebesparing’, ‘verwarming’ en ‘warmtepomp’ komen terug.

    Gemeentelijke communicatie blog visual 7

    Veel van deze informatie komt uit reacties onder artikelen op nieuwswebsites. Facebook en Instagram nemen de tweede en derde plaats in.

    Gemeentelijke communicatie blog visual 8

    Dit soort analyses helpt gemeenten om (het volume van) maatschappelijke thema’s niet alleen te identificeren en volgen, maar ook gericht te duiden en erop te reageren. Zo wordt gemeentelijk communicatiebeleid steeds meer datagedreven en strategisch onderbouwd.

    Meer grip op reputatie, betrokkenheid en beleidsimpact

    Wil jij voor jouw gemeente aan de slag met een krachtige gemeentelijke communicatiestrategie waarin sentiment- en omgevingsanalyse, reputatiebeheer en efficiënte rapportage centraal staan? Bij Coosto ondersteunen we gemeenten met:

    • Continue monitoren van wat inwoners online uitspreken en delen

    • Sentiment- en trendanalyses volgen rondom leefbaarheid, veiligheid, beleid

    • Dashboards en rapportageformaten implementeren die intern en bestuurlijk aanspreken

    Neem contact met ons op om te bespreken hoe Coosto jouw gemeente kan helpen grip te krijgen op reputatie, betrokkenheid en beleidseffectiviteit. Samen zorgen we dat je zichtbaar bent voor inwoners en je de impact van je communicatiekeuzes kunt verantwoorden richting B&W.

    Tijdens een persoonlijke demo laten we je zien hoe je met Coosto meer succes behaalt dankzij:

    check
    Beter inzicht in je merkreputatie met sociale monitoring
    Een naadloze contentplanning gericht op meer bereik en conversies
    check
    Rapporten en dashboards voor datagestuurde inzichten
    check
    Effectieve online klantenservice voor sterkere klantrelaties
    check
    Homepage visual NL

    The marketing tool voor content & social media

    Ontdek in real-time hoe klanten jouw merk ervaren — van klachten tot complimenten. Monitor de sentimenten in online berichten en reviews, en reageer proactief om je reputatie te beschermen en te versterken.

    Vraag demo aan

    Arrow