Inside-the-box: hoe je door hokjesdenken creatievere content maakt
Hét probleem van de doorsnee brainstorm: hij is grotendeels afhankelijk van toeval. We zitten vol spanning te staren naar een leeg whiteboard, in de hoop dat iemand uit het niets met een geniaal idee komt. Natuurlijk, we kennen allemaal werkvormen om creativiteit aan te wakkeren, maar we gebruiken zelden een gestructureerde methode die ons gegarandeerd bij een creatief idee laat eindigen. Tijd voor een alternatief.
We willen allemaal sneller, gemakkelijker en meer content maken. Maar ideeën zijn schaarse kostbaarheden, en nóg een brainstorm gaat niet ineens een onuitputtelijke bron aan inspiratie aanboren. Toch zijn er manieren om met zekerheid op goede ideeën te stuiten. Dat begint met een heel andere kijk op wat creativiteit precies is.
Een nieuw paradigma
Creativiteit wordt in de marketingwereld vaak gezien als iemands vermogen om uit het niets zijn of haar fantasie te gebruiken, om artistiek en out-of-the-box te denken. Het motto tijdens een brainstorm is dan ook vaak: ‘Er zijn geen regels, dus laat je gedachten de vrije loop’.
Deze manier van creatief denken werkt geweldig voor het creëren van kunst, of als je toevallig een brainstorm hebt met Mozart of Rembrandt. Hij is alleen niet zo praktisch als je productief wilt zijn en content-ideeën moet bedenken binnen een gemiddelde marketingcommunicatie-afdeling.
Jack White, zanger van de White Stripes legt uit waarom restricties hem helpen om creatiever en productiever te zijn.
Onderzoek wijst namelijk uit dat ons brein automatisch de weg met de minste weerstand kiest als het geconfronteerd wordt met te veel opties. Vraag iemand om razendsnel een gereedschap te noemen, en hij zal in 90% van de gevallen uitkomen op een hamer.
Dat komt in de praktijk dus neer op staren naar een whiteboard waar hooguit wat voor de hand liggende ideeën op gekrabbeld staan.
Creatieve contentproductie moet daarom beginnen met een andere kijk op creativiteit:
Creativiteit is het vermogen om je fantasie te gebruiken.
Creativiteit is het vinden van nieuwe oplossingen wanneer mogelijkheden beperkt worden.
Die definitie is vrij gemakkelijk te illustreren met een voorbeeld. Ga bijvoorbeeld eens na: door welke van onderstaande twee opdrachten worden je hersenen meer geprikkeld? Waar ga je langer over nadenken? Bij welke opdracht kom je tot een origineler antwoord?
1. Noem zo snel mogelijk een gerecht
2. Noem zo snel mogelijk een vegetarisch gerecht met rijst dat goedkoper is dan 5 euro per persoon…
Er zijn gezinnen die radeloos eindigen bij een nietszeggende magnetron-maaltijd door zichzelf dagelijks opdracht 1 te geven, terwijl ze zeer veelzijdige gerechten op tafel zouden toveren als ze zich wat vaker varianten van opdracht 2 voornemen.
De conclusie mag duidelijk zijn: juist door beperkingen moedigen we ons brein aan om harder te werken, zodat we niet achteloos de gebaande paden bewandelen.
Structuur in creativiteit
Het is eigenlijk te gek voor woorden dat we alle bedrijfsprocessen proberen te optimaliseren, terwijl we onze creatieve output aan het lot overlaten. We moeten creativiteit daarom niet beschouwen als een magische gave die sommigen van ons hebben en anderen niet. Creativiteit is, net als onze andere marketingcommunicatietaken, een proces dat te optimaliseren is. Een denkwijze die bij iedereen te activeren is.
Structuur en creativiteit lijken dus haaks op elkaar te staan, maar doen dat in de praktijk allerminst. Juist door structureel beperkingen of zelfs hokjes op te leggen, moedigen we ons brein aan creatiever te denken.
Hoe? Melanie Deziel, auteur van ‘The Content Fuel Framework: How to Generate Unlimited Story Ideas’, gebruikt daarvoor allereerst de 6 journalistieke vragen.
De journalistieke vragen
Deziel constateert met haar bedrijf StoryFuel dat journalisten, in tegenstelling tot marketingcommunicatieprofessionals, nooit zonder ideeën zitten. Elke krant is dagelijks van A tot Z gevuld, en webpagina’s komen eerder ruimte tekort dan dat ze met pijn en moeite volgeschreven moeten worden.
Dat komt volgens Deziel doordat journalisten zich in elke situatie de 6 vaste journalistieke vragen stellen: wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe? Met behulp van deze vragen kun je één en dezelfde situatie vanuit ontelbaar veel invalshoeken bekijken en beschrijven. Deziel moedigt marketeers aan hetzelfde te doen.
Laten we een voorbeeld nemen: je bent producent van koffiebonen en je wilt verhalen maken over een diverse groep koffiedrinkers. Door jezelf bijvoorbeeld te beperken tot de dimensie ‘wie?’, kun je al snel heel gemakkelijk een lange lijst aan koffiedrinkers opnoemen. Vrachtwagenchauffeurs, thuiswerkers, nachtwerkers, vakantiegangers, Bourgondiërs, studenten, ambtenaren.. Ga zo maar door.
Datzelfde kun je vervolgens doen voor de andere vragen, zoals ‘waarom?’. Waarom drinken mensen koffie? Om wakker te blijven, om energie te krijgen, om sneller te kunnen hardlopen, omdat ze verslaafd zijn, omdat ze de smaak lekker vinden, om de gezelligheid, om de warmte, etc.
Doe dit voor alle 6 journalistieke vragen, en je krijgt zonder problemen lange lijsten met opties. Hoe maak je hier nu concrete contentideeën van? Die volgen daarna, als je de antwoorden op deze journalistieke vragen tegenover elkaar zet in een matrix.
Het dambord
Die matrix ziet eruit als een soort dambord. Letterlijk hokjesdenken dus. Je zet op de verticale as je antwoordmogelijkheden op één van de vragen, op de horizontale as de opties van een andere vraag.
Het voorbeeld hieronder komt van StoryFuel zelf, met de ‘wat?’ (horizontaal) tegenover de ‘hoe?’ (verticaal). Je ziet dat je met slechts 10 verzonnen opties per vraag automatisch op maar liefst 100 verschillende contentideeën uitkomt.
Gebruik deze matrix om te variëren, en verschillende vragen tegenover elkaar te zetten. Met een paar minuten creatief denkwerk gaat er een wereld voor je open en kom je honderden contentideeën tegen.
Een video over vrachtwagenchauffeurs die met behulp van koffie tegen vermoeidheid vechten. Een onderzoek dat prestaties van koffiedrinkende studenten vergelijkt met studenten die geen cafeïne tot zich nemen. Een infographic met een stappenplan voor Bourgondiërs die zelf koffiebonen willen roosteren. Een gesprek met koffieboeren uit Colombia voor de duurzame koffiedrinkers die hechten aan een goede oorsprong en eerlijk productieproces.
Je hoeft er niet eens fantasierijk voor te zijn: de ideeën komen vanzelf aanwaaien zodra je jezelf gaat beperken. Het is uiteindelijk alleen een kwestie van snel en gemakkelijk bedachte opties combineren, en je hebt je onuitputtelijke bron van ideeën alsnog aangeboord.
Veel succes met hokjesdenken!
